Co się dzieje z urlopem wypoczynkowym podczas urlopu macierzyńskiego?
Pracownica w ciąży ma oczywiście prawo do urlopu wypoczynkowego, takie samo jak każdy inny pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Ani urlop macierzyński, ani rodzicielski nie pozbawiają jej tego prawa. Oznacza to, że przez cały czas przebywania na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim kobieta nabywa prawo do kolejnych dni wolnych przysługujących jej w następnych latach.
Dodatkowo, jeśli pracownica nie wykorzystała urlopu wypoczynkowego przed przejściem na urlop macierzyński, ten zaległy urlopnie przepada. Po zakończeniu urlopów związanych z wychowaniem dziecka może złożyć wniosek o wykorzystanie zarówno zaległego, jak i bieżącego urlopu wypoczynkowego.
Do kiedy można wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy po powrocie z urlopu macierzyńskiego?
Co do zasady zaległy urlop wypoczynkowy należy wykorzystać najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego. W przypadku młodych mam sytuacja wygląda jednak inaczej. Jeśli pracownica nie mogła skorzystać z urlopu z powodu zwolnienia lekarskiego w ciąży, a następnie przebywała na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim, czas na jego wykorzystanie ulega wydłużeniu. Urlop nie przepada, lecz kumuluje się i można go wykorzystać po powrocie do pracy.
Jak wygląda to w praktyce? Jeśli w 2024 roku pracownica nie zdążyła wykorzystać urlopu wypoczynkowego, bo poszła na zwolnienie w ciąży, a od lutego 2025 roku przebywała na urlopie macierzyńskim, to po powrocie do pracy w 2026 roku będzie mogła wykorzystać zarówno urlop zaległy z 2024 roku, jak i ten, który przysługiwał jej w 2025 roku oraz 2026!
Czy zaległy urlop można wykorzystać bezpośrednio po macierzyńskim?
Tak. Pracownica ma prawo złożyć wniosek o cały zaległy (oraz bieżący) urlop wypoczynkowy bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego. Pracodawca jest zobowiązany go udzielić – wynika to z art. 163 § 3 Kodeksu pracy.
Oznacza to, że kobieta, która urodziła dziecko, przeszła na urlop macierzyński, a następnie rodzicielski, może – bez konieczności powrotu do pracy – przejść od razu na urlop wypoczynkowy, zarówno zaległy, jak i bieżący.
Ekwiwalent za zaległy urlop w ciąży
Kobieta w ciąży nie traci prawa do urlopu, jednak ekwiwalent pieniężny za urlop przysługuje jedynie w sytuacji rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Sama ciąża, urlop macierzyński ani urlop rodzicielski nie są podstawą do wypłaty ekwiwalentu za zaległy urlop wypoczynkowy. Urlop ten należy wykorzystać w formie dni wolnych od pracy.
Inaczej wygląda jednak sytuacja, gdy umowa o pracę kończy się w czasie, gdy pracowniczka ma niewykorzystany urlop wypoczynkowy – bieżący lub zaległy. Wówczas pracodawca ma obowiązek wypłacić jej ekwiwalent pieniężny.
Zatem jeśli w czasie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego kończy się umowa o pracę (np. była zawarta na czas określony), wówczas stosunek pracy wygasa z dniem zakończenia umowy, a pracodawca ma obowiązek wypłacić ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop. Nie ma przy tym znaczenia, że pracownica w tym czasie była nieobecna w pracy. Skoro umowa się kończy, urlop nie może zostać wykorzystany w formie dni wolnych. W takiej sytuacji zostaje on zamieniony na świadczenie pieniężne.
Jak widać, przepisy jasno określają, co dzieje się z zaległym urlopem wypoczynkowym w przypadku młodych mam korzystających z urlopów związanych z rodzicielstwem. Prawo daje im możliwość wykorzystania zaległych dni wolnych bezpośrednio po powrocie z urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego, wydłużając tym samym czas, który mama może spędzić w domu z dzieckiem.
